MODUŁ NR 1. Zaczynamy.W pierwszej części zapoznamy się z tym czym są szachy. Dla jednych jest to gra, dla innych nauka,
dla kolejnych sztuka. Są również tacy, którzy traktują szachy jako sport, ale bywają tacy dla którychjest to doskonała rozrywka i zabawa na długie wieczory, a nawet lata. Czym w zasadzie są szachy? No właśnie. Na pewno jest to pewnego rodzaju fenomen, który już od kilku dziesięcioleci fascynujemiliony miłośników na całym świecie. Śmiało można powiedzieć, że należą do nich zawodowi szachiści jak i amatorzy, naukowcy, programiści, artyści, osoby ze świata filmu, sztuki czy też muzyki jak też coraz częściej ludzie, którzy szukają ciekawej formy rozrywki i jednocześnie
gimnastyki umysłu.Opowiemy sobie o tym jaka jest historia i legenda szachów. Ponadto przyjrzymy się temu jakie są rodzaje szachów jak też czym się między sobą różnią. Przy okazji wspomnimy o tym jak można grywać w szachy. Zapewne nie wszyscy wiedzą, że w szachy można grywać zupełnie bez figur jak i pionków, a także o tym, że jeden szachista może jednocześnie rywalizować przeciwko kilkunastu lub kilkudziesięciu innym śmiałkom.
LEKCJA 1. Historia szachów – czyli o tym skąd pochodzą i jak ewoluowały?
LEKCJA 2. Legenda o szachach i co z niej wynika + ważne i wartościowe powiedzenia szachowe.
LEKCJA 3. Szachy klasyczne i szachy losowe (Fischera).
LEKCJA 4. Szachy dla trzech czy może dla czterech?
LEKCJA 5. Jeden przeciwko wszystkim – czyli symultana szachowa.
LEKCJA 6. Szachy bez patrzenia, ale jednak z dotykiem i całkiem bez dotyku – jak to możliwe?
MODUŁ NR 2. Dlaczego szachy?
W tym module dowiemy się tego dlaczego warto zajmować się szachami i jakie korzyści przynosi
nauka szachów. Dzięki temu być może łatwiej będzie zrozumieć to czemu akurat szachy są jednym z narzędzi, które może bardzo dobrze pomagać w kształtowaniu umysłu jak i charakteru.
Zwłaszcza, że są one dobre dla wszystkich i w każdym wieku możemy je wykorzystywać do tego, aby wspomagać naszych podopiecznych.
LEKCJA 1. Po co się zajmować szachami i jakie są korzyści z szachów?
LEKCJA 2. Kto może grać w szachy i w jakim wieku można zacząć?
LEKCJA 3. Kto może nauczać szachów i jakie trzeba spełniać warunki?
LEKCJA 4. Jakie są niezbędne warunki, aby grać w szachy?
LEKCJA 5. Szachy jako zabawa i jako sport: dla przyjemności i form wyczynowa (zawodowa).
LEKCJA 6. Badania szachowe i najważniejsze wnioski.
MODUŁ NR 3. Szachownica.
W trzeciej części nauczymy się tego czym jest szachownica i jakie są jej właściwości oraz na co
obowiązkowo trzeba zwrócić uwagę przy nauce gry w szachy. Do tego poznamy notację szachową oraz to w jaki sposób zapisujemy partię.
LEKCJA 1.
Szachownica to duży kwadrat czy może prostokąt (podział na małe kwadraty i większe)
LEKCJA 2. Szachownica to różne obszary.
LEKCJA 3. Legenda szachowa (ziarna) – czyli o tym, aby uważać na liczby
LEKCJA 4. Notacja szachowa, czyli jak zapisać przebieg partii (PGN) – litery i cyfry.
LEKCJA 5. Czy można zapisać pozycję szachową, aby program ją zrozumiał i poprawnie odczytał.
LEKCJA 6. Obskakujemy szachownicę – skoczek rogi + wybrane pola + goniec, hetman, król.
MODUŁ NR 4. Bierki.
W tej części powiemy sobie o ustawieniu szachownicy oraz bierek (light on the right + królowa lubi swój kolor). Poznamy również zasady gry w szachy: nazwy figur i ich ilość, ruchy bierek, na czym polega zbijanie, jak też czym są posunięcia specjalne (promocja, roszada i bicie w przelocie), czym jest szach, mat i pat. Jak może zakończyć się partia.
LEKCJA 1. Jak prawidłowo ustawić szachownicę?
LEKCJA 2. Ile mamy wszystkich bierek?
LEKCJA 3. Figury chodzące po liniach prostych i ukośnych – W, G, H i K
LEKCJA 4. Konik albo skoczek szachowy – jak można go ujarzmić? Czy można go unieruchomić?
LEKCJA 5. Pionek, który chodzi bardzo powoli i zawsze przed siebie.
LEKCJA 6. Koniec partii (szach, mat, pat) – jak je rozpoznać?
LEKCJA 7. Posunięcia specjalne: promocja, roszada i bicie w przelocie.
MODUŁ NR 5. Gramy.
Na szachownicy w pozycji początkowej mamy wiele różnych bierek. W czasie gry jednak dochodzi do tego, że bierki wzajemnie się zbijają, więc sytuacja na szachownicy ulega zmianie. Wartość bierek jest istotna do tego, aby wiedzieć jak dużą mamy przewagę albo też stratę. Dlatego w tej części powiemy sobie na temat wartości bierek, tego co się wiąże z zyskiem lub stratą materialną, skąd mamy wiedzieć czy dana wymiana jest dla nas opłacalna i w jakiej kolejności należy zbijaćokreślone bierki. Słowem: co się opłaca zbijać i dlaczego? Skąd wiadomo, które zagrania sąpoprawne (korzystne) a które nie? Powiemy sobie co nieco na ten temat i przy okazji zobaczymysposób w jaki możemy dość szybko określać to kto ma przewagę (lub stratę) na szachownicy i jak dużą.
LEKCJA 1. Wartość bierek – matematyczna i szachowa albo teoretyczna i praktyczna.
LEKCJA 2. Czym jest i co oznacza wygranie lub strata jakości?
LEKCJA 3. Poświęcenie figury lub pionka – w jakim celu?
LEKCJA 4. Co jest bardziej wartościowe od hetmana?
LEKCJA 5. Kolejność wymian, czyli o tym kto zbija pierwszy a kto ostatni.
LEKCJA 6. Jak określać przewagę lub stratę materialną? (Heisman comparison)
MODUŁ NR 6. Taktyka.
Partia szachowa na początkowym etapie szachowej edukacji zostaje wygrana lub przegrana poprzez błędy o charakterze taktycznym. Najbardziej powszechnymi z nich są sytuacje w których jeden z graczy za darmo podstawia figurę pod bicie. Jednak w kolejnym etapie dochodzi do tego, że za pomocą różnych taktyczny operacji jesteśmy w stanie w wielu pozycjach wygrać materiał. Dlaczego tak się dzieje i skąd takie dodatkowe możliwości? Otóż są one powiązane z tak zwanymi podstawowymi i najczęstszymi motywami taktycznymi. Za chwilę sobie je omówimy, a przy okazji powiemy dlaczego są tak ważne i do czego są używane.
LEKCJA 1. Związanie – całkowite i częściowe.
LEKCJA 2. Odwrotność związania czyli szpila.
LEKCJA 3. Widełki skoczkiem lub pionkiem.
LEKCJA 4. Podwójne uderzenie i jego skutki.
LEKCJA 5. Mat na pierwszej lub ostatniej linii.
LEKCJA 6. Usunięcie obrońcy jest jak list gończy.
MODUŁ NR 7. Partia szachowa.
W tej części będziemy zajmowali się zagadnieniem związanym z podziałem partii szachowej na
określone fazy. Następnie będzie omówienie każdej z nich (jakie są cele w każdej z nich). Powiemy
sobie nieco więcej o tym na co zwracać uwagę w każdej fazie gry jak też na końcu wyjaśnimy to
jakie jest znaczenie błędów popełnionych w każdej z tych faz. Będzie to dobry (nieco szerszy) zarys związany z tym w jaki sposób szachiści na początkowym i średnim poziomie orientują się do czego zmierzać i jakie elementy pozycji wskazują na to, że zawodnik rozgrywa daną fazę gry poprawnie lub nie do końca poprawnie.
LEKCJA 1. Podział partii na 3 fazy gry – jak to określamy i gdzie leży dokładna granica?
LEKCJA 2. Debiut – czyli początek i o tym jak dobrze rozpoczynać.
LEKCJA 3. Gra środkowa – to znaczy gdzie atakować i jak się czaić.
LEKCJA 4. Końcówka – król ma dużą moc a każdy pion jest na wagę złota.
LEKCJA 5. Błędy w każdej z trzech faz gry, ich wpływ na resztę oraz jakie to ma znaczenie.
MODUŁ NR 8. Szach i mat.
Jeśli okaże się, że z pola bitwy znikły niemal wszystkie figury, a przeciwnikowi został samotny
król, dobrze jest wiedzieć w jaki sposób doprowadzić sprawę do samego końca – czyli zamatować
króla. Są różne figury, które są w stanie dać mata samotnemu królowi. Bywają jednak takie układy figur w których musimy umiejętnie koordynować nasze działania, aby mat był możliwy do
wykonania. W tej części przyjrzymy się najczęściej stosowanym i powtarzanym matom jakie obowiązują na podstawowym poziomie. Można powiedzieć, że jest to nauka matowania najważniejszymi figurami. Ta technika matowania musi zostać naprawdę dobrze opanowana, gdyż jest niezbędna, aby przejść na kolejny poziom szachowego mistrzostwa. Chodzi o podstawowe zakończenia partii poprzez matowanie za pomocą: dwóch hetmanów, hetmana z wieżą, dwóch wież, samego hetmana, samej wieży czy też nieco bardziej wymagającego matowania – dwoma gońcami.
LEKCJA 1. Matowanie dwoma hetmanami.
LEKCJA 2. Matowanie hetmanem i wieżą.
LEKCJA 3. Matowanie dwoma wieżami.
LEKCJA 4. Matowanie jednym hetmanem.
LEKCJA 5. Matowanie jedną wieżą.
LEKCJA 6. Matowanie dwoma gońcami.
MODUŁ NR 9. Nauka gry w szachy – wskazówki, rady.
W tej części powiemy sobie na temat najbardziej istotnych i niejako uniwersalnych wskazówek i rad praktycznych. Zobaczymy na co trzeba zwrócić szczególną uwagę przy nauce szachów na
początkowym etapie nauki. Przedstawimy najczęstsze elementy i zagadnienia, z którymi stykają się dzieci, a których opanowanie jest absolutnie niezbędne do tego, aby możliwy był dalszy harmonijny i zarazem optymalny rozwój szachowy.
LEKCJA 1. Początkowe ustawianie bierek i szachownicy.
LEKCJA 2. Czy twoje ruchy są prawidłowe ruchy oraz sprawdzanie czy król nie jest atakowany?
LEKCJA 3. Sprawdzaj czy nie rozdajesz bierek za darmo i uwaga na mata w jednym ruchu.
LEKCJA 4. Każdy musi czasami przegrać, ale i wygrywać jest też fajnie.
LEKCJA 5. Trening czyni mistrza, czyli praktyka i ćwiczenia.
LEKCJA 6. Szachy, zbijanie i groźby – zwracaj uwagę na tych trzech muszkieterów.
MODUŁ NR 10. Szkolenie szachowe.
Ta część zostanie poświęcona zagadnieniu szkolenia szachowego – czyli najważniejsze rzeczy,
które warto znać. Powiemy sobie o tym w jaki sposób można ułożyć (stworzyć) plan szkolenia
szachowego i czego można się spodziewać po danym etapie. Poza tym pokrótce zapoznamy się z tym jak wygląda system rywalizacji szachowej, czym są kategorie i rankingi szachowe. Na końcu odpowiemy sobie również na pytanie o wiek w którym dziecko powinno zacząć przygodę szachową w turniejach jak też omówimy to na czym polega podnoszenie własnych kompetencji szachowych.
LEKCJA 1. W jaki sposób szkolić dzieci i na co zwracać uwagę?
LEKCJA 2. Programy i plany szkolenia dla początkujących.
LEKCJA 3. Jak wygląda system rywalizacji szkolnej i czym są kategorie oraz rankingi?
LEKCJA 4. Czego można się spodziewać po pierwszym i drugim roku szkolenia?
LEKCJA 5. Od kiedy dziecko powinno zacząć przygodę szachową w turniejach?
LEKCJA 6. Podnoszenie własnych kompetencji szachowych.
MODUŁ NR 11. Gdzie grać w szachy?
Ten moduł to zaprezentowanie tego gdzie i jak można grać w szachy. Przeanalizujemy każdą
możliwość jak też powiemy o tym, która z nich ma jakie zalety i wady. W ten sposób będziemy mieli okazję przyjrzeć się temu dlaczego szachy są tak demokratyczną rozrywką i jednocześnie rozgrywką. Zwłaszcza, że od ostatnich kilku lat szachy przeżywają drugą młodość i coraz więcej osób interesuje się nimi jak też chce je poznawać coraz bardziej.
LEKCJA 1. Gra w szachy w domu lub na świeżym powietrzu.
LEKCJA 2. Gra w szachy przez Internet (online) w domu.
LEKCJA 3. Gra na kółku szachowym w szkole.
LEKCJA 4. Gra w klubie szachowym.
LEKCJA 5. Gra z żywym przeciwnikiem.
LEKCJA 6. Gra przeciwko szachowym programom (silnikom).
MODUŁ NR 12. Źródła wiedzy dla nauczycieli szachów.
Ostatnia część naszego kursu jest poświęcona źródłom pomagającym rozpocząć proces nauczania gry w szachy. Przedstawimy w niej zasoby o których powinien wiedzieć każdy nauczyciel, który chce pracować z dziećmi, ucząc ich gry w szachy. Będą to przede wszystkim książki i poradniki do nauki podstaw gry w szachy jak też zbiory zadań do nauki w początkowym etapie szachowego rozwoju. I to zarówno te papierowe jak i dostępne w sieci Internet. Oprócz tego zaprezentujemy najbardziej wartościowe witryny szachowe dzięki którym proces nauczania szachów może być zarówno bardzo efektywny jak i różnorodny. A na koniec w telegraficznym skrócie wymienimy i omówimy sobie najważniejsze punkty kodeksu szachowego na które warto zwrócić uwagę.
LEKCJA 1. Książki i poradniki do nauki absolutnych podstaw gry w szachy.
LEKCJA 2. Zbiory zadań do nauki w początkowym etapie gry w szachy.
LEKCJA 3. Zasoby internetowe dotyczące nauki absolutnych podstaw gry.
LEKCJA 4. Zasoby internetowe dotyczące zbiorów zadań do nauki w początkowym etapie.
LEKCJA 5. Witryny internetowe, które warto sprawdzić.
LEKCJA 6. Kodeks szachowy – minimum, które warto poznać.